Patlayıcı ortamların sınıflandırılması, elektrikli cihazların kullanımı sırasında meydana gelebilecek patlama riskini belirlemek ve önlemek amacıyla yapılan bir işlemdir. Patlayıcı ortamlar, atmosferdeki yanıcı gazlar, buharlar, tozlar veya lifler gibi maddelerin varlığı nedeniyle oluşur. Bu maddelerle temas eden herhangi bir ısı, kıvılcım veya yüksek enerjili cihazlar patlamaya neden olabilir.

Patlayıcı ortamların sınıflandırılması, IEC/EN/ISO 60079-10-1 ve NEC 500/505 standartlarına uygun olarak gerçekleştirilir. Bu standartlar, patlayıcı ortamların sınıflandırılmasında kullanılan yöntemleri ve kriterleri belirlemektedir.

Gaz ve buharların sınıflandırılması üç farklı bölgeye göre yapılır: Zone 0, Zone 1 ve Zone 2. Zone 0, sürekli patlayıcı gaz veya buharların bulunduğu ortamları ifade eder. Zone 1, normal koşullarda patlayıcı gaz veya buharların bulunmadığı, ancak zaman zaman ortaya çıkabileceği ortamları ifade eder. Zone 2, normal koşullarda patlayıcı gaz veya buharların bulunmadığı, ancak arızalardan kaynaklanan sızıntılar gibi istisnai durumlarda patlama riski olan ortamları ifade eder.

Toz ve liflerin sınıflandırılması ise iki farklı bölgeye göre yapılır: Zone 20 ve Zone 21. Zone 20, sürekli patlayıcı tozların bulunduğu ortamları ifade eder. Zone 21, normal koşullarda patlayıcı tozların bulunmadığı, ancak zaman zaman ortaya çıkabileceği ortamları ifade eder.

Patlayıcı ortamların sınıflandırılması, patlama riskine göre önlemlerin belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Örneğin, Zone 0 veya Zone 20 ortamlarda kullanılan cihazların, patlayıcı ortamların varlığına rağmen güvenli bir şekilde çalışabilmesi için Ex d, Ex e veya Ex i koruma tipi gibi özel koruma tiplerine sahip olması gerekmektedir. Bu koruma tipleri, ATEX ve NEC standartlarına uygun olarak tasarlanan ve test edilen Exproof cihazlar tarafından sağlanır.

    

 

 

    ZONE 0, 20: Kullanılacak alet kategorisi 1            

    ZONE 1, 21: Kullanılacak alet kategorisi 2

    ZONE 2, 22: Kullanılacak alet kategorisi 3

 

 

 

 

ATEX işaretlemesi, patlayıcı ortamlarda kullanılan ekipmanların ATEX direktiflerine uygun olduğunu belirten bir işaretlemesidir. ATEX, Avrupa Birliği tarafından belirlenmiş bir direktiftir ve patlayıcı ortamlarda kullanılan ekipmanların üretim, satış ve kullanımıyla ilgili standartları belirler.

ATEX işaretlemesi, "Ex" sembolüyle başlar ve koruma tipini belirleyen bir dizi harf ve sayı içerir. Ex sembolü, "Explosion" kelimesinin kısaltmasıdır ve patlama koruma ekipmanlarında kullanılır. ATEX işaretlemesi, ekipmanın ne tür patlayıcı ortamlar için uygun olduğunu belirtir ve ekipmanın doğru şekilde kullanıldığından emin olmak için üretici tarafından verilir.

ATEX işaretlemesi, iki bölümden oluşur: koruma tipi ve ekipman kategorisi. Koruma tipi, ekipmanın kullanılabileceği patlayıcı ortamın tipini belirler. Örneğin, Ex d koruma tipi, patlayıcı gazlar ve buharlar için uygunken Ex e koruma tipi patlayıcı tozlar için uygun olabilir. Ekipman kategorisi ise ekipmanın patlama riskine karşı dayanıklılığını belirler. Kategori 1 ekipman, en yüksek patlama koruma seviyesine sahipken Kategori 3 ekipman en düşük koruma seviyesine sahiptir.

ATEX işaretlemesi, patlayıcı ortamlarda kullanılan ekipmanların güvenli olduğunu ve ATEX direktifleri tarafından belirlenen standartlara uygun olduğunu gösterir. Bu işaretlemeye sahip olan ekipmanların, patlayıcı ortamlarda güvenli bir şekilde kullanılabileceği ve patlama riskini en aza indireceği garanti edilir.

Zone sisteminde patlayıcı gazlar G ve tozlar da D harfi ile gösterilmektedir.

ALEVSIZDIRMAZ CiHAZ İŞARETLEMESİ: